کد مطلب:2867 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:181

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

مذهب حافظ چه بوده است؟

در اين كه حافظ يك مسلمان عارفي بود، ترديدي نيست، ولي آيا شيعه بوده يا سني؟ شهيد مطهري ضمن تحليلي درباره شناخت حافظ مينويسد: مقالهاي از آقاي محيط طباطبايي خواندم كه نوشته بودند: چه اضراري هست كه ما حافظ را بي دين بدانيم؟ و با شواهد و ادله تاريخي كه ذكر كرده بود اثبات ميكرد كه اصلاً حافظ را در زمان حياتش يك مرد متدين شناختهاند و حتي حافظ را در عصر خودش دو در عصرهاي بعد شيعه هم ميدانستهاند.(1)

بعضي اشعار حافظ نيز دلالت بر شيعه بودن او دارد مانند:

آن را كه دوستي علي نيست كافرست

گو زاهد زمانه و گو شيخ راه باش

امروز زندهام به ولاي تو يا علي

فردا به روح پاك امامان گواه باش

قبر امام هشتم، سلطان دين رضا

از جان ببوس و بر در آن بارگاه باش



حافظ اگر قدم زني در ره خاندان به صدق

بدرقه رهت شود همت شحنه نجف

كجاست صوفي دجال فعل ملحد شكل

بگو بسوز كه مهدي دين پناه رسيد

حافظ زجان محبّ رسول است و آل او

بر اين سخن گواست خداوند اكبرم

ميدو ساله، محبوب چهارده ساله

همين بس است مرا صحبت صغير و كبير

كه ميدو ساله به قرآ؛ تفسير شده و محبوب چهارده سال به چهارده معصوم تعبير گرديدها ست.

استاد خرمشاهي درباره مذهب حافظ چنين ميگويد:

نگارنده اين سطور به سائقه و سابقه انس سي ساله خود با شعر حافظ و با اعتقاد به اين اصل كه شعر حافظ آيينه تمام نماي روح و روحيه و عقيده و سليقه و نگاه و نگرش او به انسان و جهان و طبيعت و ماوراي طبيعت است، در اين چند نكته ترديدي ندارد كه حافظ:

1- مسلماني پاك اعتقاد است، سهل است، راسخ در علم است... .

2- حافظي كه من ميشناسم ايمانش آميزهاي از معنويت و رهيافت سه گانه و در عين حال يگانه شريعت، طريقت، حقيقت است.

3- حافظ در اصول عقايد، يعني مكتب كلامي، پيرو اشعري و در فروع (مذهب فقهي) شافعي است و در عين حال آشكارا گرايش به تشيع دارد، اما شيعي كامل عيار نيست و مسلّم است كه مثل هر مسلمان پاك اعتقاد بي تعصب صاحبدلي دوستدار خاندان عصمت و طهارت(ع) است....(2)

همچنين بحث گستردهتري تحت عنوان آيا حافظ شيعه است در كتاب حافظ، ص 155 - 161 وجود دارد كه ميتوانيد به آن رجوع كنيد.

پي نوشتها:

1. تماشاگه راز، ص 83.

بهاءالدين خرمشاهي، حافظ نامه، ج 1، ص 2.